Het Klokhuis over orang-oetan

Pizza, koekjes, tandpasta & orang-oetans

Orang-oetans lijken heel veel op mensen! Ze hebben dezelfde bloedgroepen, vingerafdrukken en evenveel haren als wij (alleen zijn die van hen iets langer en dikker.) En ze houden enorm van spelen, klimmen en lol maken. De kleine Molly stal vroeger was van de waslijn en hing het zomaar ergens in een boom! En Joy, die je in de aflevering ziet, houdt van verstoppertje spelen. Op de website van Stichting Orangutan Rescue lees je wat iedere orang-oetan bijzonder maakt. Je kunt er ook volgen wat ze allemaal in het opvangcentrum leren, voordat ze weer terug gaan naar hun leefgebied: het tropisch regenwoud!

Wist je dat...

- in het tropisch regenwoud elke 2 seconden een stuk bos zo groot als een voetbalveld wordt gekapt?!

- het tropisch regenwoud in Indonesië juist de enige plek ter wereld is waar de orang-oetan in het wild voorkomt?!

- door de verwoesting van het regenwoud het leefgebied van de orang-oetan verdwijnt en 'ie met uitsterven bedreigd is?!

Palmolie

In Borneo, Indonesië, kappen ze het regenwoud vooral om oliepalmplantages aan te leggen. Palmolie is een goedkope plantaardige olie en het zit in superveel producten die wij dagelijks gebruiken! Je wast je haar ermee, poetst je tanden ermee, je smeert het en je eet het, want het zit in koekjes, margarine, chips, pizza, pindakaas, chocolade, cruesli, maar ook shampoo, zeep, tandpasta, make-up! Palmolie zit in meer dan de helft van alle verpakte producten die wij in de supermarkt kopen!

De palmolie komt uiteindelijk bij ons thuis in Nederland terecht, maar wordt onder andere verbouwd in het tropisch regenwoud van Indonesië.

Palmolie is een olie die komt uit de vruchten van de oliepalm. Het is de meest gebruikte plantaardige olie en de vraag groeit alleen maar. Het probleem is niet palmolie zelf, maar hoe en waar het is geproduceerd. Vanwege de groeiende vraag kappen ze in Indonesië enorme stukken regenwoud om oliepalmen te planten. En dat gaat op een manier die niet goed is voor de natuur. Allereerst moet er kostbaar divers regenwoud gekapt worden. Hierdoor heeft de orang-oetan geen plek meer om te wonen en eten te vinden, huis weg, eten weg, alles weg! En daarvoor in de plaats wordt er maar één soort boom geplant. En omdat de oliepalm daar van nature niet voorkomt, hebben ze veel chemicaliën en kunstmest nodig om toch te kunnen groeien. Deze chemicaliën stromen met het regenwater de rivieren in.

Wist je dat...

... er in het tropisch REGENwoud enorm veel regen valt? In de 10 dagen dat Het Klokhuis daar zat, is er evenveel regen gevallen als in Nederland in een HEEL JAAR! Het vele water dat valt, proberen planten en bomen zo snel mogelijk op te nemen. Maar doordat er zoveel bomen zijn gekapt, lukt dat niet meer goed. De oliepalm heeft veel water nodig en haalt alle voedingsstoffen uit de bodem. Water kan niet meer goed worden opgenomen en de bodem droogt uit.

Mens, mensaap & milieu

Met elk stuk bos dat er verdwijnt en er palmolieplantages bij komen, raken dieren zoals de orang-oetan hun leefgebied kwijt. Ook worden duizenden mensen, die in de bossen leven, van hun land verdreven. Mens en mensaap zijn hiermee hun huis en supermarkt in 1 kwijt!

Het Klokhuis was in Borneo en Nienke zag met haar eigen ogen wat voor gevolgen dit heeft voor het regenwoud. Dit kan je zien in de afleveringen van 7 en 8 mei. Check hier ook Nienke's videoblog. Maar in hetzelfde regenwoud wordt er ook gewerkt aan oplossingen!

Schatten van regenwoud

Bosbouwkundige en natuurbeschermer Willie Smits werkt aan allerlei alternatieven. Samen met de lokale bevolking ontwikkelt hij producten uit het regenwoud, op zo'n manier dat de leefomgeving van de orang-oetans bewaard blijft.

Herbebossing

Dat doen ze door het bos dat er nog staat te beschermen en het aanplanten van nieuwe bomen: herbebossing! Waarbij belangrijk is dat het dus niet allemaal dezelfde bomen zijn. Bomen hebben andere struiken en bomen nodig. Iedere boom en plant laat weer een andere voedingsstof in de bodem achter. In zo’n divers bos kunnen ook veel meer dieren leven… zoals de orang-oetan!

Suikerpalm

Tussen al die verschillende bomen wordt ook de suikerpalm gepland. Een hele aparte boom: allereerst moet je 'm niet verwarren met de verwoestende oliepalmen. Suikerpalmen groeien alleen in een divers regenwoud, waarin heel veel andere planten- en diersoorten leven. Een aantal jaren nadat de boom is geplant, tappen ze elke dag sap uit de boom door een dun plakje van een tak af te snijden. En dan niet zomaar een klein druppeltje. Volwassen bomen produceren ongeveer 30 liter sap per dag! En het goeie is, dit tappen is niet schadelijk voor de boom. Via speciale technieken verwerken ze dit tot verschillende producten: biobrandstof, palmsuiker, bio-plastic, maar ook vetten voor in voeding. In totaal levert de boom wel 60 verschillende producten! En heel belangrijk: je hoeft hier geen regenwoud voor te kappen. Hij groeit juist in een divers bos: genoeg plek voor de orang-oetan om te leven! Als je meer wil weten over suikerpalm, kijk dan dit filmpje eens!

Tengkawang noten

Een ander alternatief is de Tengkawang boom. Aan deze boom groeien noten: de tengkawang noot. Deze noot levert een olie die lijkt op palmolie, maar is voor het regenwoud niet verwoestend, omdat die juist in een divers bos groeit. Masarang heeft een fabriek ontwikkeld waar ze de noten verwerken en olie persen uit allerlei soorten zaden en noten. In Tembak, een piepklein dorpje midden in het tropisch regenwoud van Borneo, staat zo'n fabriek. Ze drogen de noten en persen het olie eruit. Het restproduct gebruiken ze als natuurlijke mest of voedsel voor dieren. Zo wordt alles hergebruikt en hoeft hier nooit meer een vuilniswagen te komen. En deze olie is een prima alternatief voor palmolie. Het is eigenlijk nog beter en gezonder! En de boom is een handig huis voor de orang-oetan!

Palmolie of niet?

Hoe zie je of er palmolie in een product zit?

Soms herken je palmolie aan de naam. In veel ingrediënten is het woord 'palm' verwerkt. Bijvoorbeeld: palmolie, palmate, palmitate, palmitoyl tetrapeptide-3 of palmityl alcohol. Maar fabrikanten gebruiken vaak moeilijke namen in een ingrediëntenlijst. Zie je op een verpakking namen als 'glyceryl stearate', 'stearic acid', of 'sodium kernelate'? Dan zit er palmolie in.

Tip: orang-oetan koekjes zonder palmolie
In veel koekjes zit palmolie, bak je eigen orang-oetan koekjes zonder palmolie

Wat heb je nodig? (ongeveer 20 stuks)
1 ei  / 150 gram boter / of kokosvet (geen margarine) / 100 gram (witte basterd)suiker of palmsuiker / 200 gram bloem / Deegroller [maar je kan het ook prima met je handen doen] / Vershoudfolie / Weegschaal / Bakpapier / Ronde vormpjes om je orang-oetan koekjes uit te steken / Bakplaat / Oven

Splits het eiwit van het eigeel en gebruik de eidooier. Kneed eidooier, boter, suiker en bloem tot deeg. 2. Rol het deeg tot een bal en verpak in vershoudfolie. Laat het 30 minuten in de koelkast rusten. 3. Verwarm de oven voor op 175 °C. Bestrooi je tafel / aanrecht met bloem en rol het deeg uit tot een lap van ongeveer een halve centimeter dik. Steek met uitsteekvormpjes of een glas koekjes uit het deeg. Leg de koekjes op een afstandje van elkaar op de bakplaat met bakpapier. 4. Bak de koekjes in het midden van de oven in 15-20 minuten lichtbruin en gaar. Neem ze van de bakplaat en laat ze afkoelen. LEKKER!