Het Klokhuis over Wetenschap

En de winnaar is...

Het onderzoek “Rolstoel-les voor kinderen die een rolstoel gebruiken” is de winnaar van de derde Klokhuis Wetenschapsprijs (NTR). Het winnende project is van Phd student Marleen Sol (Hogeschool Utrecht/Universitair Medisch Centrum Utrecht). Op woensdag 7 november maakte Klokhuispresentator Janouk Kelderman de winnaar bekend tijdens de junioropening van wetenschapsfilmfestival InScience.

De winnaar is gekozen door kinderen, die via de website van Het Klokhuis konden stemmen op het onderzoek dat zij het meest interessant en relevant vinden. In totaal hebben 7.108 kinderen een stem uitgebracht. Het winnende onderzoek behaalde 1.466 stemmen. Met dit onderzoek krijgen artsen en onderzoekers meer inzicht in hoe goed kinderen in een rolstoel kunnen rijden en of een rolstoeltraining het rolstoelgebruik verbetert.

Winnaar Marleen Sol nam de prijs in ontvangst: “Wat een mooie kans om kinderen te laten zien wat we te weten zijn gekomen tijdens dit onderzoek. Het is belangrijk dat kinderen in rolstoelen goed leren omgaan met hun rolstoel, zodat ze mee kunnen doen met andere kinderen”.

Naast de uitreiking van de prijs, werd de première van de Klokhuisaflevering ‘Onderzoek bij kinderkanker’ getoond, het winnende onderzoek van vorig jaar. Ook over het winnende onderzoek van dit jaar wordt een wetenschapsaflevering van Het Klokhuis gemaakt.

De winnaar!

Klokhuis Wetenschapsprijs

Tijdens de junioropening van InScience op woensdag 7 november vindt de uitreiking plaats van de Klokhuis Wetenschapsprijs. Uit 70 inzendingen, afkomstig van universiteiten, hogescholen en umc’s in Nederland, zijn tien onderzoeken genomineerd. De prijs richt zich op wetenschappelijk onderzoek, dat relevant en interessant is voor kinderen op de basisschool. 

Nominaties
 2018

Er zijn 70 onderzoeken ingezonden afkomstig van verschillende Nederlandse universiteiten, hogescholen en umc’s. Hiervan heeft de redactie van Het Klokhuis tien onderzoeken genomineerd, nu is het aan het publiek om de winnaar te kiezen. De genomineerde onderzoeken zijn afkomstig van Wilhelmina Kinderziekenhuis – UMC Utrecht, UMC Utrecht - Universiteit Utrecht, Wageningen University & Research, Maastricht University, Hogeschool Utrecht - UMCU, Hogeschool Inholland en Design Academy Eindhoven - Master Social Design.

Dit zijn de genomineerden:

Minilevertjes om metabole ziekten te begrijpen en behandelen

Weet je wat een metabole ziekte is? Nee?
Dat is gek. Ze komen namelijk vaak voor, bij wel 10.000 gezinnen in Nederland. Maar omdat er 1000 verschillende metabole ziektes zijn, is elke ziekte zelf erg zeldzaam. Ze zijn vaak ernstig. En erfelijk, dus broertjes en zusjes kunnen ook ziek zijn. Wat ik moeilijk vind, is dat we veel metabole ziektes nog niet goed kunnen behandelen.

Daarom maak ik in het laboratorium “minilevertjes” van een ministukje lever van kinderen met metabole ziektes. Door de minilevertjes te onderzoeken kan ik de ziekte beter begrijpen en nieuwe behandelingen bedenken en testen in het minilevertje van de patiënt, zonder dat die er zelf last van heeft. Zodat we in de toekomst veel meer kinderen met metabole ziektes beter kunnen behandelen.

Wilhelmina Kinderziekenhuis – UMC Utrecht - Sabine Fuchs Kinderarts Metabole Ziekten.

Bestrijding van honingbijensterfte

Bijen zijn erg belangrijk voor de planten die we eten. Zonder bijen hebben we bijvoorbeeld veel minder appels, wortelen, kool en uien. Een parasiet (de Varroa mijt) maakt echter de bijen dood, net zoals honden, katten en mensen ziek kunnen worden van teken. Soms lukt het een bijenvolk wel om zelf de mijt te verwijderen. Bijenhouders (imkers) willen graag meer van die bijenvolken. Hogeschool Inholland kijkt hoe het kan dat die bijen zelf de mijt verwijderen. Als we dat weten kunnen we imkers helpen om deze goede bijen te kiezen voor het bestuiven van planten.

Hogeschool Inholland - Frens Pries, docent-onderzoeker, life sciences, bijengezondheid

Lawaaischade aan het gehoor bij jongeren door gebruik van koptelefoon of oortjes

Door het luisteren naar muziek met oordoppen of een koptelefoon kan je gehoor beschadigd raken. Slechter horen is vervelend, kan oorsuizen geven en problemen op school. Ook is het belangrijk te weten dat dit gehoorverlies nooit meer weg gaat. We denken dat 1 op de 7 kinderen al last heeft van dit soort lawaaischade. Om beter te begrijpen hoe luisteren naar harde geluiden gehoorverlies veroorzaakt gebruiken we in deze studie een app op de telefoon. De app houdt een maand lang bij hoe vaak, en hoe hard je luistert naar muziek. Na afloop krijgen de kinderen feedback over hun luistergedrag.

Erasmus MC - dr. Marc P. van der Schroeff, KNO-arts; Sophia Kinderziekenhuis/Erasmus MC, onderzoeksgebied: slechthorendheid bij kinderen/jongeren.

Wat eet een dolfijn?

In de Noordzee leven witsnuitdolfijnen en die eten vis. Maar welke vissoorten en hoeveel? Toen een  witsnuitdolfijn dood werd gevonden konden onderzoekers in zijn maag kijken. Ze zagen graten en verteerd vissenvlees. Door de maaginhoud te zeven kwam een hele berg kleine steentjes tevoorschijn. Vreemd, want dolfijnen eten geen steentjes. Het waren dan ook gehoorsteentjes die elke vis in zijn onzichtbare oren heeft. Aan elke kant één. Onder de microscoop kun je verschillen zien tussen de gehoorsteentjes van vissoorten en ook welke twee gehoorsteentjes bij één vis horen. Zo telden de onderzoekers hoeveel vissen de witsnuitdolfijn op had. Zeker 208.

Wageningen University & Research - Dr. Mardik Leopold, bioloog, onderzoekt wat walvissen, dolfijnen, bruinvissen en zeevogels eten, specialisaties: Dierecologie, Zeeonderzoek, Zeezoogdieren, Zeevogels, hun dieet.

Kunnen we een kromme rug bij kinderen recht maken met een veer?

Sommige kinderen hebben een kromming in de rug. Dit kan een klasgenootje van je hebben. Deze kromming in de rug noemen we scoliose. Zodra die kromming in de rug ernstig wordt is er een operatie nodig. Na deze operatie moet je vaak naar het ziekenhuis komen voor extra operaties. Dit kan heel vervelend zijn en je mist dan veel school. Daarom hebben wij in Utrecht een nieuw soort operatie. Deze operatie maakt gebruik van een veer om de kromming in de rug weer recht te duwen. Met deze operatie hoef je dan ook niet terug te komen voor extra operaties.

UMC Utrecht/ Universiteit Utrecht - Sebastiaan Wijdicks, PhD student, afdeling orthopedie; Dr. Moyo Kruyt, Orthopedisch chirurg, afdeling orthopedie en Prof. René Castelein, Orthopedisch chirurg en afdelingshoofd, afdeling orthopedie

Rolstoel-les voor kinderen die een rolstoel gebruiken

Sommige kinderen hebben een ziekte of beperking, waardoor ze minder goed kunnen lopen. Deze kinderen gebruiken dan een rolstoel om binnen en buiten rond te kunnen rijden. Maar heel snel rijden of helemaal zelf een hoge stoep buiten afrijden is best moeilijk. Nou kan je wel altijd de hulp van je ouders vragen, maar het is natuurlijk veel leuker om het zelf te kunnen. Het is daarom belangrijk dat kinderen zo goed mogelijk zelf leren rijden in een rolstoel. Dit onderzoek gaat over 2 dingen. We willen meten hoe goed kinderen in een rolstoel kunnen rijden. En als tweede willen weten of kinderen meer zelfvetrouwen krijgen en beter worden in rolstoel rijden na een rolstoeltraining.

Hogeschool Utrecht, UMCU - Marleen Sol, Phd student, kinderfysiotherapeut.

Iedereen een DNA-paspoort; is dat een goed idee?

Zou jij een DNA-paspoort willen hebben?.... Stop!; niet meteen ‘Ja, leuk!’ roepen. Is het eigenlijk wel fijn om te weten welke ziektes je gaat krijgen? Eigenlijk zou je eerst eens moeten praten met een DNA-onderzoeker, voordat je “ja” of “nee” zegt. Wij onderzoeken of het een goed idee is om iedereen een DNA-paspoort te geven. We zijn vooral nieuwsgierig of de DNA-onderzoekers het zelf een goed idee vinden en of ze het leuk zouden vinden om daarover met jou te praten. Want goede wetenschappers moeten ook kunnen uitleggen wat ze aan het doen zijn, vinden wij.

UMC Utrecht / Universiteit Utrecht - Dr. ir. Marc van Mil, associate professor biomedical education.

De smartphone is een goudmijn!

Bijna iedereen heeft een smartphone. We gebruiken het om mee te bellen, maar ook voor allerlei andere zaken. Zo een slimme-telefoon onthoudt alles wat je er mee doet, waardoor het veel persoonlijke gegevens van je opslaat in zijn geheugen.

Als de telefoon kapot gaat is het belangrijk dat deze op een goede manier gerecycled wordt, om je persoonlijke gegevens te beschermen tegen diefstal. En wist je dat de smartphone uit wel 42 verschillende materialen bestaat? Deze materialen zijn kostbaar en soms zelfs schaars, waardoor het eigenlijk een soort goudmijn is. Dit onderzoek zoekt een manier van recyclen waarbij alle materialen hergebruikt kunnen worden, terwijl je gegevens beschermd worden.

Design Academy Eindhoven, Master Social Design - Noud Sleumer, MA of arts, Social Design, specialisatie: autonoom/conceptueel ontwerper.

Weet jij of je hond of kat blij of verdrietig is?

Is je hond ook wel eens verdrietig? En je kat wel eens erg blij? En komen ze jou ook wel eens troosten als jij je verdrietig voelt? Honden en katten zijn eigenlijk net als mensen wel eens blij, boos of verdrietig. Maar weet jij wanneer ze dat zijn? En hoe zie je dat dan? 

Maastricht University - prof. dr. Pim Martens, hoogleraar Duurzame Ontwikkeling en Duurzame Mens-Dier Relaties.

Gamen om dingen beter te onthouden

Een spelletje doen op de computer en daardoor veel beter dingen kunnen onthouden of je beter kunnen concentreren: kan dat? Dingen onthouden en je concentreren noemen we denkfuncties. Christine onderzoekt of we met gamen denkfuncties kunnen verbeteren. Aan het onderzoek doen kinderen met hersenletsel mee. Deze kinderen hebben verwondingen aan hun hersenen, bijvoorbeeld doordat ze hard op hun hoofd zijn gevallen. De kinderen spelen denkspelletjes op de computer én ze krijgen tips hoe ze hun denkfuncties kunnen verbeteren. We hopen dat ze hierdoor ook weer beter mee kunnen doen met leuke dingen op school en in hun vrije tijd. 

Maastricht University - Drs. Christine Resch, kinderneuropsychologie; Dr. Petra Hurks, kinderneuropsychologie; prof. dr. Caroline van Heugten, klinische neuropsychologie; dr. Arend de Kloet, Haagse hogeschool, vakgebied Revalidatie.