Experimenteren kan nu ook in de klas! Vanaf april 2015 is er bij elk experiment een GRATIS lesbrief beschikbaar. Zoek Het Uit! is geschikt voor groep 7 en 8 van de Basisschool.
Zoek Het Uit! past bij kerndoel 42: De leerlingen leren onderzoek doen aan materialen en natuurkundige verschijnselen, zoals licht, geluid, elektriciteit, kracht, magnetisme en temperatuur.
Zoek Het Uit! is een project van Het Klokhuis over wetenschap. De serie tv-afleveringen laat zien waar wetenschappers allemaal werken en hoe ze onderzoek doen. Zoek Het Uit! is gemaakt om kinderen zélf onderzoek te laten doen. Experimenteren in de echte wereld, met echte spullen en al je zintuigen!
Hieronder vindt u alle downloads voor het werken met Zoek Het Uit! in de klas.
Inleiding op ZHU in de klas
Docentenhandleiding instructieles Sappige Vragen
Download de docentenhandleidingen en kopieerbladen
De Zoek Het Uit! app is helaas niet meer te downloaden. Wil je aan de slag met 'Zoek Het Uit' maar heb je de app niet, download dan de Zoek Het Uit! kaartenset.
Als een groepje werkt met de kaartenset, worden de De Sappige Vragen niet ingetypt, maar op het blaadjes geschreven. Van het experiment wordt geen foto gemaakt, maar een tekening. Verder werkt het hetzelfde!
Download de kaartenset hier
Het Zoek Het Uit! kaartspel is geschikt voor gebruik in groep 7 en 8 van de basisschool en laat kinderen kennismaken met het doen van onderzoek. In het kaartspel zitten 12 experimenten. Met alledaagse spullen, zoals zeep, rietjes en water, kunnen kinderen in groepjes kleine experimenten doen. Het kaartspel is hierbij hun gids en logboek.
Kinderen experimenteren door het stellen van Sappige Vragen. Zelf vragen stellen en conclusies te trekken draagt bij aan het ontwikkelen van een wetenschappelijke houding. Een wetenschappelijke basishouding is cruciaal als je kinderen wilt opleiden tot wetenschappers en kritische burgers die een leven lang willen leren. Het experimenteren met principes als statische elektriciteit, zwaartekracht, drijven en zinken, luchtdruk en evenwicht draagt bij aan Kerndoel 42.
1. DOWNLOAD DE KAARTENSET
Het werken met Zoek Het Uit! begint met het downloaden van de kaartenset.
2. INSTRUCTIELES SAPPIGE VRAGEN
Voordat de leerlingen zelfstandig gaan werken met Zoek Het Uit! is het belangrijk dat u klassikaal de Instructieles geeft. De kinderen ontdekken in deze les wat onderzoekers doen. Ze leren ook wat Sappige Vragen zijn, en ze leren hoe ze zelf Sappige Vragen kunnen stellen. Dit is belangrijk als voorbereiding op het werken met de kaartenset. Deze Instructieles is echt een les op zich. Het werken met de kaartenset, dus kinderen zelf een experiment laten doen, is een volgende les. Met de handleiding Instructieles Sappige Vragen kunt u zich voorbereiden op deze les.
Als iedereen weet wat Sappige Vragen zijn, kunnen de kinderen in groepjes van 4 gaan werken met de app. Er zijn twaalf experimenten met elk een ander onderwerp. Ze staan allemaal los van elkaar dus u kunt er gewoon één uitkiezen.
Bij alle twaalf experimenten van Zoek Het Uit! is een korte docenthandleiding gemaakt. Deze handleidingen zijn gratis te downloaden. In de handleiding is per experiment te zien welke spullen er nodig zijn. Ook is er achtergrondinformatie te vinden, in zowel beeld als tekst.
Het een goed idee om steeds met de klas één experiment te doen (en niet allemaal verschillende), zodat u ook over dit experiment een voor-en nabespreking kunt houden.
Het is mogelijk een korte voorbespreking te houden, bijvoorbeeld aan de hand van TIP 1. Deze TIP vindt u op de website bij elk experiment. (de TIPS zijn als kopieerblad beschikbaar) Met een voorgesprek kunt u de voorkennis peilen en activeren. Hierdoor bedenken de kinderen tijdens het werken makkelijker Sappige Vragen. Houd deze voorbespreking kort, want er moet nog genoeg te ontdekken overblijven! Het onderwerp moet niet al helemaal worden uitgelegd. Er kan bijvoorbeeld wel al een belangrijke term uit het experiment worden genoemd, zoals bijvoorbeeld ‘statische elektriciteit’ of ‘zure stoffen’.
Voor het experimenteren worden het liefst groepjes van vier leerlingen gevormd.
• Het is belangrijk uit te leggen dat iedereen onderzoekt.
• Om de beurt verzint iedereen een Sappige Vraag.
• Daarna beslist de groep welke Sappige Vraag ze gaat onderzoeken.
• De vraag wordt opgeschreven, en de groep gaat op zoek naar het antwoord door te experimenteren, door het te proberen.
• Ze zeggen hardop wat er gebeurt.
• Ze maken een tekening van het antwoord en schrijven het antwoord op.
Sappige Vraag: Wat gebeurt er als we olie op water gieten?
De groep giet olie op een vaas met water. De olie blijft drijven.
Het antwoord is: De olie blijft drijven.
• Daarna wordt de volgende Sappige Vraag bedacht, en ook die wordt weer onderzocht.
• Eén van de leerlingen heeft het antwoordblad. Deze leerling schrijft de vragen op, maakt de foto en schrijft het antwoord op. Deze rol kan door één persoon worden uitgevoerd, maar leerlingen kunnen dit ook om de beurt doen.
Per experiment is er een kopieerblad voor het groepje. Hierop staan twee plaatjes: TIP 1 en TIP 2. Deze plaatjes kunnen kinderen op weg helpen tijdens het experiment. Het kan ze helpen bij het verzinnen van Sappige Vragen. U kunt het kopieerblad meegeven aan het groepje, maar het hoeft niet.
Het experimenteren, inclusief klaarzetten en opruimen duurt ongeveer 45 minuten duren. De leerlingen hebben dan waarschijnlijk een flinke serie Sappige Vragen gemaakt. De serie Sappige Vragen is het logboek van onderzoek van het groepje. Tijdens de nabespreking, kunt u de kinderen vragen naar bijvoorbeeld hun leukste of meest opvallende experiment. Wat was de vraag, en wat gebeurde er toen? (vraag en antwoord) Deze bespreking mag iets uitgebreider. Nu kunnen de ervaringen van de kinderen gekoppeld worden aan de theorie. U kunt hierbij de beide TIPS gebruiken.
..OVER SAPPIGE VRAGEN
Het is de bedoeling dat de leerlingen zelf Sappige Vragen bedenken. Als het goed is hebben ze dat geleerd tijdens de Instructieles. Uit ervaring blijkt dat het de meeste groepjes goed lukt om Sappige Vragen te verzinnen. Na één Sappige Vraagt volgt meestal vanzelf de tweede, enz. Voor de leerlingen bij wie dit toch minder makkelijk gaat, zitten er in de app enkele Sappige Vragen als voorbeeld. Soms helpt het om met één van deze vragen te beginnen. Daarna volgen vanzelf de eigen bedachte Sappige Vragen.
Sappige Vragen zijn meestal heel klein en simpel. “Wat gebeurt er als..”, “Wat is zwaarder, dit of dat..” Dat is een kenmerk van een Sappige Vraag. Dit zijn soms mini-experimentjes, maar dat is goed. Een hele rij mini-experimentjes levert samen heel veel kennis op. Een antwoord op een Sappige Vraag kan nooit ‘goed’ of ‘fout’ zijn. Het experiment laat zien wat er gebeurt en dat is het antwoord.
Boven in het scherm van elk experiment staat een wedstrijdvraag, zoals ‘Wie maakt de meeste kleuren?’ of ‘Wie bouwt de hoogste toren?’ U kunt deze vraag gebruiken om groepjes uiteindelijk, na het experimenteren, onderling een wedstrijd te laten doen. (nooit binnen het groepje!) In de wedstrijd kunnen kinderen hun ervaringen uit het experiment gebruiken. Zo’n wedstrijd kan voor sommige kinderen motiverend werken, maar dat geldt lang niet voor iedereen. De meeste kinderen vinden het prettig om gewoon te experimenteren zonder druk van een wedstrijd.
..OVER DE SAMENSTELLING VAN DE GROEPJES
Het uitgangspunt van Zoek het Uit! is dat leerlingen onderzoekend en samenwerkend leren met elkaar. Hierbij gaat de voorkeur uit naar het samenstellen van kleine heterogene groepjes, in verband met de zone van naaste ontwikkeling. Het liefst per groepje vier leerlingen met verschillende leerniveaus, zodat zij door te werken met Zoek het Uit! in staat zijn om van elkaar te leren en hierbij samenwerkingsvaardigheden en zelfstandigheid ontwikkelen. Het is voor het samenwerken van belang om per groepje maar 1 antwoordblad te gebruiken.
Voor het werken met Zoek het Uit! is het de bedoeling dat de leerlingen zelfstandig aan de slag gaan en dat u als leerkracht slechts een oogje in het zeil houdt. De achterliggende gedachte van Zoek het Uit! is dat de leerlingen antwoorden vinden op eigen bedachte Sappige Vragen en daardoor, gaandeweg, begrip krijgen over de theorie van bijvoorbeeld statische elektriciteit, of zwaartekracht. Het leren doen van onderzoek, het ervaren van de cyclus vraag-experiment-antwoord, is in die zin net zo belangrijk als het opdoen van kennis.
Probeer daarom te voorkomen dat u de leerlingen tijdens het experiment vragen stelt als ‘Hoe komt dat?’ of ‘Waarom gebeurt dat?’ Dit zijn geen Sappige Vragen! En de kinderen zoeken antwoorden op hun vragen, niet op die van u. Door het doen van de experimenten denken ze wel na over het waarom. Na het experimenteren, tijdens de nabespreking, kunnen deze waarom-vragen wel aan bod komen. Dan wordt de link gelegd met de theorie.
Als leerkracht hoeft u geen specialist te zijn op het gebied van zwaartekracht of zuren & basen om te werken met Zoek Het Uit! In de handleiding staat de belangrijkste achtergrondinformatie. Maar daarnaast staat het ‘onderzoek doen’ voorop bij Zoek Het Uit! Het gaat om leren vragen stellen, en het ontwikkelen van een onderzoekende houding.
En het is natuurlijk belangrijk dat u zelf ook een onderzoekende houding heeft! Als u iets niet weet, kunt u zelf ook Sappige Vragen maken en samen met de kinderen op onderzoek gaan. Het stellen van Sappige Vragen kan altijd en overal! Ook in andere lessen.
En mocht u vragen hebben over ZHU In de klas,
mailt u dan gerust naar webredactie.hetklokhuis@ntr.nl
In 2012 en 2013 startte Het Klokhuis de serie Zoek het uit! Een serie over wetenschap, met tv-uitzendingen en een boek. Dit document is een samenvatting van de inspirerende zoektocht die wij deden voor de ontwikkeling van de app bij Zoek het uit! Het geeft onze visie op het project weer.
Waar Het Klokhuis op tv de ambitie heeft mensen te inspireren en mee te nemen naar onbekende werelden, is online het ‘zelf doen’ het hoofddoel. Zelf, en in je eigen wereld, ervaring op doen en te ontdekken wat het onderwerp voor jou persoonlijk betekent. In het geval van Zoek het uit! dus: Zelf wetenschap bedrijven. En dan niet online, maar in de echte wereld.
Dit plaatje werd als snel iconisch voor Zoek het uit!
We weten nu niet hoe de maatschappij er in 2030 uitziet, en dus waarvoor we onze kinderen opleiden. De term ‘life long learning’ valt steeds vaker in deze context. Je leert je hele leven lang, en een basis daarvoor is een wetenschappenlijke houding. Als je leert onderzoeken kan je jezelf blijven ontwikkelen en aanpassen aan veranderende eisen en behoeftes.
Met een onderzoekende houding kun je kennis blijven opdoen, maar je ook ontwikkelen tot kritisch burger. Twee dingen waarvan is aangetoond dat het je kansen als mens in de maatschappij vergroot. Letterlijk door kennis en bagage die je hebt, maar ook vanuit de eigen overtuiging dat je zelf een positieve invloed kunt hebben op de maatschappij.
Ook uit onderzoek naar Nederlandse wetenschapseducatie (* Juliette Walma van der Molen) blijkt dat deze wetenschappelijke basishouding cruciaal is als je kinderen wilt opleiden tot wetenschappers. Deze basishouding is het startpunt voor elke wetenschapper en voor een leven lang leren. Ook het KNAW, die een bijdrage levert aan de ontwikkeling van deze app, ondersteunt deze visie.
>> Zelf wetenschap bedrijven, in de echte wereld
>> Samen, sociaal, intergenerationeel
>> Wetenschappelijke houding aanleren
Met andere woorden:
Kinderen gaan zelf wetenschap bedrijven, in de echte wereld, samen met hun familie of in de klas. Ze gaan zelf experimenteren om zo die wetenschappelijke houding aan te leren, als basis voor het bedrijven van wetenschap en een leven lang leren. En we gaan laten zien dat iedereen dat kan!
Wij denken dat de basisprincipes van dit project, zoals de architectuur van vragen stellen en antwoorden zoeken, ook toepasbaar zijn op andere vakgebieden waarbij een onderzoekende houding gewenst is, zoals bijvoorbeeld natuurkunde, biologie, aardrijkskunde, filosofie. Dit soort gebruik van interactieve media doet recht aan de rol van leerkracht, de sociale dynamiek in de school en groep en bereidt kinderen voor op de toekomst (21 st century skills). Het zou geweldig zijn als de NTR hiermee een vernieuwend aanbod aan gezinnen en scholen zou kunnen doen.
