Voetafdruk
Over de voetafdruk
De aarde produceert alles wat wij nodig hebben om in onze levensbehoeften te voorzien. Van voedsel tot energie en grondstoffen. Voor de productie en afvalverwerking hiervan is ruimte nodig. De ruimte die nodig is voor de consumptie van één persoon noemen we de ecologische voetafdruk.
De gemiddelde Nederlandse ecologische voetafdruk is 5,0 hectare. Dit cijfer is gebaseerd op mondiale gegevens, die zijn verzameld en gepubliceerd door de Global Footprint Network (National Footprint Accounts 2021 edition (Data Year 2017); building on World Development Indicators, The World Bank (2019); U.N. Food and Agriculture Organization).
De rekenmethode die de ecologische voetafdruk definieert is in 1992 geïntroduceerd door Mathis Wackernagel. Wackernagel is inmiddels president van Global Footprint Network (GFN), een internationale denktank voor duurzaamheid. De GFN publiceert jaarlijks de ecologische voetafdruk van alle landen. Hun methodiek en definitie is inmiddels wereldwijd geaccepteerd als maatstaf voor onze impact op de aarde. Het uitgangspunt van de methode die ten grondslag ligt aan de ecologische voetafdruk is dat alle productie en consumptie omgerekend kan worden naar landoppervlak. Op die manier is de voetafdruk van verschillende personen en landen met elkaar te vergelijken. De ecologische voetafdruk kan berekend worden voor een individu, een stad, een gebied, een land en de complete aarde.
De ecologische voetafdruk is een optelsom van alle biologisch productieve ruimte (of biocapaciteit) die de mens gebruikt. Die ruimte bestaat uit landbouwgrond, grasland, bouwgrond, visgrond en houtbos en CO2-bos. Dat laatste bos is nodig om de koolstofdioxide-uitstoot te absorberen die nodig is voor onze consumptie en transport (en niet door de zee kan worden opgenomen).
Ecologisch tekort
De ecologische voetafdruk per land is gebaseerd op de hoeveelheid goederen die geconsumeerd wordt (en dus niet de hoeveelheid grond die er nodig is om die goederen te produceren!). Omdat er een wereldwijd gemiddelde oppervlakte per consumptief product wordt gebruikt, doet het er voor de grootte van de voetafdruk niet toe waar de goederen worden geproduceerd.
Tegenover de ecologische voetafdruk staat de biocapaciteit van de aarde. Als de ecologische voetafdruk de biocapaciteit overstijgt spreekt GFN van een ‘ecologische schuld’. Op dit moment wordt er in de wereld zoveel geconsumeerd dat er 1,6 wereldbollen nodig zouden zijn om alle ecologische tekorten aan te kunnen vullen. Er is dus een strijd om ruimte. De ecologische voetafdruk maakt inzichtelijk welke doeleinden elkaar beconcurreren, zodat wij kunnen werken aan een gezonde ecologische balans. Alle wereldwijde data over de ecologische voetafdruk is ook hier te vinden.